Stożek rogówki (keratoconus) to bardzo poważne schorzenie okulistyczne, które jest jednym z nieprzewidywalnych i chyba jeszcze nie do końca odkrytych przypadłości okulistycznych. Przyjmuje się, że ma podłoże genetyczne jednak wielu pacjentów ze zdiagnozowanym stożkiem neguje nie tylko stożek ale nawet to, że ktokolwiek w rodzinie dwa pokolenia wstecz miał jakiekolwiek problemy ze wzrokiem. O tych pacjentach mówimy, że mają stożek o nieznanej etiologii.
Co to takiego ten stożek? To nieprawidłowy kształt rogówki. Prawidłowa rogówka przypomina swoim kształtem elipsę. U pacjentów ze stożkiem krzywizna rogówki przybiera odbiegający od normalnego stożkowaty kształt co prowadzi do jej ścieńczenia i nadmiernego uwypuklenia. Prawidłowa grubość rogówki w zdrowym oku to 540 – 580 mikronów w przypadku stożka jest znacznie cieńsza i często nie przekracza 500 mikronów a nawet są obserwowane bardzo cienkie rogówki niewiele ponad 400 mikronów co jest już bardzo niebezpiecznym objawem i grozi pęknięciem rogówki.
Pacjent ze stożkiem skarży się, że gorzej widzi, często pogorszenie ostrości wzroku występuje bardzo szybko. Występuje także nadwrażliwość na światło, swędzenie i zaczerwienienie oczu, charakterystyczny obraz halo wokół źródeł światła czyli inaczej rozmycie ostrości widzenia, które najczęściej jest obserwowane podczas jazdy samochodem wieczorową porą. Co ważne pacjentom ze stożkiem nie pomaga korekta okularowa.
Często zanim trafią we właściwe miejsce gdzie stożek jest zdiagnozowany przechodzą bardzo długą drogę, która niestety nie pomaga… co kilka miesięcy zmieniają okulary, które nadal nie poprawiają ostrości wzroku a stożek postępuje!
Często stożek mylony jest z astygmatyzmem co właśnie sprawia, że dobiera się zupełnie niepotrzebnie nowe okulary cylindryczne a stożek postępuje! Bywa,że pacjent idzie do innego ośrodka dobrać okulary bo skoro nie widzi przez nowe dopiero co zrobione podejrzewa,że ktoś się pomylił przy ich doborze a kolejne okulary dalej nie pomagają! A stożek postępuje!
Ważny jest wiek pacjenta. U ludzi młodych stożek rozwija się bardzo szybko a u pacjentów po czterdziestce już prawie wcale. Tutaj ważny jest czas! Do pewnego momentu stożek można zatrzymać potem spowolnić jego postęp. Ważne jest szybkie rozpoznanie. Aby tego dokonać konieczne jest wykonanie mapy rogówki czyli jej topografii. Pozwoli nam to zdiagnozować stożek rogówki , ocenić jej grubość i stopień zaawansowania stożka. Badanie trwa klika minut i jest zupełnie bezbolesne.
Po wykonaniu mapy rogówki już wiemy na czym stoimy i co możemy pacjentowi zaproponować.
Przy początkowym stożku zwykle kwalifikuje się pacjenta do zabiegu Crosslinkingu, lub Crosslinkingu z abrazją.
– Crosslinking ma na celu spowolnić rozwój stożka a zdarza się, że i zatrzymać. Jest zabiegiem mało inwazyjnym. Pacjent jest długo przygotowywany, ok. 90 minut, do głównej części zabiegu, czyli stosowania promieni UV i ryboflawiny przez podawanie roztworu ryboflawiny do chorego oka a w późniejszym czasie podawanie kropli powodujących znieczulenie miejscowe.
Ryboflawina uaktywniona około 30-minutowym naświetlaniem rogówki promieniami UV powoduje powstanie kolagenowych wiązań poprzecznych w rogówce przez to staje się ona silniejsza, sztywniejsza i mniej podatna na odkształcenia. Powoduje to spowolnienie lub nawet zahamowanie dalszego rozwoju stożka rogówki.
– Crosslinking z abrazją poprzedza usunięcie nabłonka który daje nam bezpośredni dostęp do rogówki . Nie wymaga przygotowywania w postaci wcześniejszego zakrapiania oka roztworem ryboflawiny, czyli trwa krócej. Abrazję wykonuje się za pomocą lasera . Niestety w tym przypadku po zabiegu pacjent przez kilka dni (2- 3 dni) ma uczucie silnego zapalenia spojówek, które jest spowodowane usuniętym nabłonkiem który musi się zregenerować.
– Zabieg wszczepienia pierścieni śródgałkowych INTACS trwa kilkanaście minut. Najnowocześniejszy na świecie laser femtosekundowy wycina tunel do którego lekarz spoglądając w mikroskop wsuwa pierścień który ma na celu zmienić krzywiznę rogówki. Dobór i dokładne ułożenie pierścienia jest zależne od wielu pomiarów. Pierścienie zakłada się na głębokości 80% rogówki zakładając,że w miejscu wszczepu pierścienia INTACS grubość rogówki nie jest mniejsza niż 500 mikronów. Czasami bywa,że po kilku miesiącach konieczna jest korekta ułożenia pierścienia. Wskazaniem do tego jest to co pokazuje mapa rogówki.
O wyborze leczenie decyduje lekarz po wykonaniu dużej ilości badań.
Efekty leczenia stożka rogówki nie są do końca przewidywalne! Czasami proces poprawy trwa kilka miesięcy, czasami kilka lat ale zdarzają się też pacjenci, na szczęście jest ich niewielu u których nie następuje poprawa ale udaje się ich oko uratować przed przeszczepem rogówki. Niestety zdarza się, że jest za późno i niewiele można pomóc pacjentowi po za wypisaniem skierowania do kliniki, która zajmuje się przeszczepami rogówek. Zwykle powodem tego jest zbyt późne rozpoznanie.
Przeszczep rogówki jest jedyną procedurą w leczeniu stożka rogówki, która jest refundowana przez NFZ. Niestety wszystkie pozostałe zabiegi i również badania diagnostyczne pacjent musi finansować z własnej kieszeni!
Jeśli masz pytania i chcesz więcej dowiedzieć się na temat stożka rogówki i jego leczenia, napisz do nas!
